‘Gewikt en gewogen, een rijm is niet gelogen’
Wat een achterlijk rijmpje in de titel van deze blogpost! Vind je niet? Toch wordt dit soort rijmelarij volop gebruikt in de reclame en communicatie. Maar waarom eigenlijk? Behalve dat het de aandacht trekt – je leest nu dit blogpost – tovert het snel een glimlach op je gezicht. Maar er zijn meer goede redenen om te rijmen. Eéntje daarvan vind je misschien moeilijk te geloven. Tenzij ik het op rijm zet…
In rijm gevangen, blijft beter hangen
Een belangrijke reden om een boodschap op rijm te zetten is dat je het simpelweg beter onthoudt. Natuurlijk willen de reclame-jongens en -meisjes graag dat je je hun boodschap de volgende dag in de Albert Heijn nog steeds herinnert. ‘Duyvis, voor als er een fuif is’ zingt ook nog door je hoofd als je inkopen doet voor je feestje van vanavond.
Even surfen, rijmpjes turven
Een kleine zoektocht op internet leverde al snel veel bekende voorbeelden op:
“Jazeker, de Hypotheker!”
“Dat is snel, het lijkt Overtoom wel”
“Al het goeie komt van Melkunie koeien”
“Zo in m’n sas met Badedas”
“Q is good for you”
“Koning keizer admiraal, Popla kennen ze allemaal”
“Nu weet u waarom, Davitamon”
“Retteketet naar Beter Bed”
“Melk is goed voor elk”
“Redband, als je voor pret bent”
“De NMB denkt met u mee”
Maar je kan dit principe in veel meer situaties toepassen. Ik herinner me mijn zeilcursus Theoretische Kustnavigatie, waar we ondermeer leerden onze positie en koers op zee te bepalen. Niet onbelangrijk als je weet dat op zee nergens wegmarkeringen zijn, terwijl er wel degelijk ’traffic lanes’ zijn waar héle grote schepen voorrang hebben. Dus leerden we met een soort lineaal en passer op grote papieren zeekaarten onze positie te plotten en de koers uit te zetten. Heel moeilijk was het niet, vond ik.
We kregen les van een oude zeebonk, type grof gebreide trui, grijze baard, pijp in de mond en een pet met anker (wellicht heeft de tijd mijn beeld van hem wat geromantiseerd). Hij verzekerde mij dat het ’s nachts op zee met windkracht acht, op een bokkend zeiljacht, met stress en zeeziekte een stuk lastiger wordt. Eén verkeerde formule en de KNRM moet je van een zandbank slepen, wist hij. Dus leerde ik van hem twee rijmpjes die ik tot op de dag van vandaag blind kan ophoesten én kan toepassen:
‘Als je wilt weten hoe je moet varen, breng je eerst de stroom tot bedaren’
‘Als je wilt weten waar je bent, zet je de stroom op het end’
Gewikt en gewogen, een rijm is niet gelogen
Maar er is nog een goede reden om rijmend te communiceren. Ik heb hem maar op rijm gezet, dan geloof je me misschien. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat een boodschap op rijm mensen beter overtuigd. Echt waar! Je neemt sneller aan dat iets waar is als het rijmt. Dit staat bekend als het Rhyme-as-reason effect of Eaton-Rosen phenomenon.
Rhyme-as-reason
The rhyme-as-reason effect, or Eaton-Rosen phenomenon, is a cognitive bias whereupon a saying or aphorism is judged as more accurate or truthful when it is rewritten to rhyme.
In experiments, subjects judged variations of sayings which did and did not rhyme, and tended to evaluate those that rhymed as more truthful (controlled for meaning). For example, the statement “What sobriety conceals, alcohol reveals” was judged to be more accurate than by different participants who saw “What sobriety conceals, alcohol unmasks”.
The effect could be caused by the Keats heuristic, according to which a statement’s truth is evaluated according to aesthetic qualities, or the fluency heuristic, according to which things could be preferred due their ease of cognitive processing.
Wil je meer weten over het hoe en waarom van het Rhyme-as-reason effect lees dan deze blogpost (EN)
En dat is niet alleen voor de reclamejongens en -meisjes fijn om te weten. Want wanneer bijvoorbeeld het welzijn of de gezondheid in het geding is, is de geloofwaardigheid van de boodschap net zo belangrijk als de mate waarin men hem onthoudt. ‘Snoep verstandig, eet een appel’ was dus niet zo’n slimme vertaling van ‘An apple a day keeps the doctor away’. Gelukkig maar dat ze dat bij Sire snel in de gaten hadden en een paar ‘copy writers’ aan het rijmen zetten. Het is bekend dat de slogan ‘Je bent een rund als je met vuurwerk stunt’ veel vuurwerkslachtoffers heeft helpen voorkomen, en ‘Ben je Bob? Zeg het hardop!’ veel alcohol-gerelateerde verkeersongelukken.
En wist je dat in het beruchte proces van O.J. Simpson, zijn advocaat (Johnnie Cochran) in zijn pleidooi naar de jury het rijm ‘If it doesn’t fit, you must acquit’ gebruikte (als hij niet past moet je vrijspreken)? Hij verwees hierbij naar de handschoenen die waren gebruikt tijdens de moord. O.J. werd vrijgesproken…
Ook digitaal een rijmend verhaal
Je kunt het rhym-as-reason effect ook gebruiken voor de optimalisatie van je website of blog:
>> verbeter je SEO door bijvoorbeeld de slug in Google te laten rijmen;
>> verhoog het aantal lezers van pagina’s of blogposts door de titel en/of koppen te laten rijmen;
>> genereer een hogere CTA, door rijmend aan te zetten tot respons.
Wil je meer weten over rijmen en SEO? Lees dit blog van Klikproces.nl.
Mede dankzij de rijmelarij in de titel en koppen zul je deze blogpost niet alleen beter onthouden maar is hij ook veel geloofwaardiger. Denk je van niet? In diezelfde onderzoeken naar het Rhym-as-reason effect werden de proefpersonen ook expliciet gevraagd of ze het vaker eens zijn met iets wat rijmt. Bijna allemaal antwoordden ‘nee’. We denken dus dat rijm ons niet beïnvloedt, maar ondertussen gebeurt het wél.